Stigma zit diepgeworteld in onze maatschappij. Iedereen stigmatiseert, bewust en onbewust. Dit komt voort uit ieders behoefte om ergens bij te horen. Het gevoel dat je ergens bij hoort, brengt stabiliteit en een zeker gevoel met zich mee wat uiteindelijk een positief effect heeft op je zelfvertrouwen. Elk mens heeft deze behoefte en het wordt daarom ook niet als negatief gezien. Wat de keerzijde is, is dat mensen zich vaak gaan afzetten tegen andere groepen. Hier ontstaat dan stigma. Ondertussen is onze samenleving behoorlijk verdeeld door deze stigma. In vakgebieden als de zorg en in het onderwijs is stigma aan de orde van de dag. In de zorg wordt bijvoorbeeld vaak meer aandacht gegeven aan de diagnose en minder gekeken naar de persoon zelf. Cliënten met een bepaalde diagnose worden onderverdeeld in verschillende groepen en vanuit deze groepen wordt zorg geboden/ingekocht. In dit proces is er vaak geen belangstelling voor de overige omstandigheden van de cliënt. Dit is naar mijn mening een behoorlijk stigmatiserend systeem. Ook in het onderwijs waar continu een onderscheid gemaakt wordt tussen hoog- en laagopgeleid is stigma voortdurend aanwezig. Ik wil niet zeggen dat een stigma per definitie iets negatiefs is, want zolang behandelaren op een juiste wijze diagnoses stellen, krijgen cliënten passende zorg en zorg die ze nodig hebben. Het gaat mij er meer om hoe de samenleving omgaat met deze stigma’s. Want de diagnoses die in beginsel bedoeld zijn om de juiste zorg te bieden, stoppen mensen ook gelijk in hokjes. Zelf werk ik in de psychiatrie met veel mensen die de diagnose schizofrenie hebben. Door hun omgeving wordt er vaak enkel gekeken naar hun gedrag en niet naar de persoon zelf. De omgeving is bang en de persoon met schizofrenie wordt vaak neergezet als ‘de dorpsgek’.
Ik heb nu de zorg als voorbeeld gebruikt, maar stigmatiseren wordt natuurlijk door de hele samenleving gedaan. Geaardheid, etnische achtergrond, leeftijd, etc. Iedereen heeft vaak direct een oordeel klaar.
Het liefst zou ik stigmatiseren de wereld uit willen helpen. Ik realiseer me goed dat dit met enkel deze column niet gaat lukken. Wel wil ik jullie bewust maken van wat een stigma voor gevolgen kan hebben. Dus kijk eens naar jezelf en denk eens langer na voor je over iemand een oordeel hebt.
Deze column is eerder (22 juni 2020) als bestuurscolumn verschenen bij CDJA Noord-Holland.
