‘Soms zegt stilte meer dan 1000 woorden.’ In de context van racisme, discriminatie en christendemocratie ben ik benieuwd wat dat betekent. Ik wil graag aandacht besteden aan deze thema’s die de afgelopen tijd veel aan bod zijn gekomen. Binnen het CDJA was het daarentegen redelijk stil. Ik weet niet precies waar dat aan lag en ligt. Misschien ben je bang om je mening te uiten over dit onderwerp of heb je er gewoon niet zo veel mee te maken gehad in je leven.
Op 1 juli wordt jaarlijks de afschaffing van de slavernij gevierd, ook wel Keti Koti (gebroken ketenen) genoemd. Nederland heeft een slavernijverleden, dat weten we allemaal. Alleen wordt er institutioneel vrij weinig aandacht aan gegeven. Met institutioneel bedoel ik dat er geen nationale feestdag is en dat de geschiedenisboeken op de basisschool en de middelbare school er nauwelijks aandacht aan besteden. Dat is jammer, want onbewust komen veel vooroordelen en bepaald gedrag nog voort uit dit slavernijverleden. Ik ben zelf half-Filipijns half-Nederlands, dus ik ben een ‘halfbloedje’. Dit woord wordt nog altijd gebruikt vandaag de dag, maar komt voort uit een verleden waarin ik maar voor de helft telde. Mijn vader zou toentertijd twee keer zo veel meetellen als ik en ik zou twee keer zo veel meetellen als mijn moeder. Alleen je Nederlandse of Europese bloed telde, de rest niet.
Over onbewuste vooroordelen gesproken: ik merk dat naarmate je huidskleur donkerder is, je minder serieus wordt genomen. Mijn moeder heeft een bruine huidskleur en ik merk dat ze minder serieus genomen wordt, zelfs binnen de kerk. Als iemand iets aan haar wilde vragen ging dat vaak via mijn vader, terwijl mijn moeder vloeiend Nederlands spreekt. Als we aan het winkelen zijn en er wordt ons wat aangesmeerd, dan wordt er vooral tegen mij gepraat en niet tegen haar. Verder denken sommige mensen die mijn familie kennen dat ik ‘slim’ ben en dan zeggen ze: ‘Dat heb je van je vader.’ Ik zal toegeven dat mijn vader een intelligente man is, hij heeft in Delft gestudeerd, alleen mijn moeder heeft ook gewoon gestudeerd, dus waarom komt het dan altijd alleen van mijn vader? De voorbeelden die ik net noemde zijn allemaal onbewuste vooroordelen. Onbewust wordt gedacht dat donkere of getinte mensen minder slim zijn, onbewust worden ze genegeerd in een gesprek met drie mensen en onbewust worden ze over het algemeen minder serieus genomen. Ga eens bij jezelf na of je ooit onbewust zo hebt gedacht over iemand met een ‘kleurtje’.
De afgelopen tijd is de Black Lives Matter-beweging vaak in het nieuws geweest. Ik sta 100 procent achter deze beweging, die een emancipatiebeweging is die opkomt voor gelijke behandeling van mensen die zwart zijn. Sommigen wilden zelfs dat beelden worden omgehakt; de meningen zijn daarover verdeeld. Dat omhakken begrijp ik wel, als je nagaat dat bepaalde figuren de voorouders van sommigen mensen in Nederland enorm hebben toegetakeld, op een brute manier grondstoffen hebben verworven en er door kolonialisme hele samenlevingen zijn ontwricht. Wellicht zouden sommige figuren met zo’n standbeeld vandaag de dag moeten verschijnen voor het Internationaal Strafhof in Den Haag, als ze nog hadden geleefd. Verdienen deze mensen echt de schoonheidsprijs van een standbeeld?
Zelf vind ik het omhakken van beelden niet de goede zet. Je wist het slavernijverleden er niet mee uit en ook niet de manier hoe mensen toen dachten. Een betere optie zou zijn om een standbeeld gewoon op zijn plek te laten staan met informatie erbij over de duistere kant van de Gouden Eeuw. De verdiensten met handel zijn vaak ten koste van een ander gegaan. Ik denk echt dat bewustwording zal bijdragen aan het uitbannen van bepaald onbewust discriminerend gedrag. Laten we het verleden leren kennen om onbewust discriminerend gedrag in het heden aan te pakken.
Een mooi stuk! Ik kan me vinden in wat je zegt over de Black Lives Matter beweging, en over hoe we ons bewust moeten zijn van onbewuste vooroordelen die we hebben. Ik schaar me achter je visie dat standbeelden van historische sleutelfiguren zouden moeten blijven bestaan in de publieke ruimte, zij het met een ‘bijsluiter’. Deze mensen hebben per slot van rekening een belangrijke rol gespeelt in de vorming van ons Nederland vandaag de dag. Ik zou daaraan wel toe willen voegen dat er binnen de publieke ruimte ook een plek moet zijn voor sleutelfiguren in bijvoorbeeld de afschaffing van de slavernij. Het huidige straatbeeld is zogezegd nog niet compleet. Daarnaast zou ik je er wel graag op wijzen dat wat je over de aandacht voor kolonialisme en slavernij in de geschiedenis boeken zegt, onjuist is. Zie dit onderzoek van het historisch nieuwsblad: https://www.historischnieuwsblad.nl/slavernij-en-kolonialisme-prominent-in-schoolboeken/
He Bart! Dank voor je reactie. Zelf heb ik 6 jaar geschiedenis gevolgd op het vwo. Er wordt wel aandacht besteed aan kolonialisme en transatlantische slavenhandel en in de link die je in je reactie hebt gezet, wordt gezegd dat 9% over kolonialisme gaat en 4% over slavernij. Een deel hiervan gaat over de afschaffing van de slavernij in Amerika en het abolitionisme, een deel gaat over de overheersing van Afrika door Frankrijk en Engeland en een deel zal dan over het Nederlandse slavernijverleden gaan. De 9% zal zeker niet alleen gaan over Nederland. Ik begrijp ook wel dat er andere Europese landen worden behandeld en dat er beperkte ruimte is voor gebeurtenissen in een handboek. Er wordt in de geschiedenisboeken gesproken van transatlantische slavenhandel en de ruil van wapens tegen slaven en slaven tegen koffie en suiker. Ook wordt er wel in het boek gezegd dat de slaven op elkaar geplakt in de schepen werden gezet en dat een deel de overtocht niet eens overleefde.
Toch vind ik wel dat er te weinig aandacht wordt gegeven aan hoe er werd gekeken naar bijvoorbeeld inlanders, hoe zij werden behandeld en dat hieraan meer aandacht moet worden besteed. Sociale structuren en de status die men genoot op basis van je huidskleur en je ras worden minder naar voren gebracht.
Juist dit aspect is belangrijk om te begrijpen hoe die onbewuste vooroordelen doorwerken in onze hedendaagse maatschappij. Als je bijvoorbeeld het boek ‘Aarde der mensheid’ van de Indonesische schrijver Pramoedya leest, dan zie je dat de vraag of iemand puur wit, halfbloed of inlands was, alles bepalend was voor de sociale status en het respect waar iemand op kon rekenen en dat eerlijke rechtspraak een illusie was voor de oorspronkelijke bevolking in conflicten met een Nederlandse tegenpartij. (de kleine Piketty 2, pagina 44) Over zo’n systeem heb ik toentertijd niet gelezen in mijn geschiedenisboek maar het kan dat dit inmiddels is aangepast. Eigenlijk bedoelde ik met ‘nauwelijks aandacht’ dat ik het jammer vind dat er in de geschiedenisboeken nauwelijks aandacht wordt gegeven aan de behandeling van mensen, dus hoeveel iemand waard is en wat voor werk of slavenhandel je moet verrichten op basis van je uiterlijk. (en dan natuurlijk in het bijzonder in de Nederlandse kolonies)