Bouwen aan gemeenschap

Gemeenschappen dienen volop met elkaar in verbinding te staan zonder elkaar daarbij te overheersen. De overheid vervult daar waar nodig een faciliterende rol.

In het visiestuk Op zoek naar gemeenschap wordt vanuit christendemocratisch oogpunt de mens-eigen vraag naar gemeenschappen beschouwd. Welke rol spelen gemeenschappen in onze tijd, welke ontwikkelingen ondermijnen de gemeenschapszin en hoe kan er vanuit christendemocratisch perspectief worden ingespeeld op een gezonde en stabiele manier van gemeenschappen?
​
De uitdagingen voor de toekomst vliegen ons om de oren. Er wachten ons volgens de deskundigen crisissen op het gebied van duurzaamheid, grondstoffen, kenniseconomie, vergrijzing en mondialisering. De ene crisis roept nog harder om urgent optreden dan de andere. Dit visiestuk vraagt in alle bescheidenheid aandacht voor een sluimerende crisis met grote gevolgen voor de toekomst van Nederland. Een crisis waar enige symptoombestrijding op wordt ingezet maar waarbij de kern nog niet adequaat wordt aangehaald. Het is de crisis van gemeenschappen in de verdrukking. Het visiestuk poogt dieper in te gaan op de vraag naar gemeenschap. Het doel van dit document is enige bewustwording te creëren voor de spelende problematiek en enkele ‘overall-aanzetten’ te geven om meer verantwoord met de bouwstenen van onze samenleving om te gaan.
In de hoofdstukken 1, 2 en 3 worden overwegingen gegeven als achtergrond van waaruit het begrip gemeenschap wordt benaderd. Wat is een gemeenschap, hoe komen deze in de knel door het doorgeschoten Angelsaksisch denken en welke rol speelt een te grote overheid daarin? In hoofdstuk 4 wordt vervolgens een concrete vertaling aan het visiestuk gegeven door middel van concrete uitspraken te formuleren waarbij actuele standpunten van het CDA op inbedding in het christendemocratische gedachtegoed worden getoetst. Wat gaat goed en wat kan beter?

Op zoek naar gemeenschappen is de titel van dit document. Dat impliceert dat we iets ‘kwijt’ zijn, dat we op zoek zijn naar iets dat weer (her)vonden moet worden. In de zoektocht naar gemeenschappen hebben we getracht de oorsprong van de gemeenschappen vanuit de neocalvinistische en katholieke gemeenschapszin opnieuw onder de aandacht te brengen. Via invloedrijke denkers als Rousseau en Locke hebben we gekeken naar meer contemporaine denkers als Kuyper en Nisbet, die het christendemocratische maatschappelijk middenveld als antwoord op huidige maatschappelijke vraagstukken hebben gerevitaliseerd. De stellers van dit stuk hebben een verdere bijdrage daaraan willen leveren door enerzijds de historische context andermaal te benoemen en anderzijds een concrete vertaling naar het hier en nu te maken.

Vanuit christendemocratisch perspectief hebben we gemeenschappen beschouwd en hun grote waarde voor een gezonde samenleving uiteengezet. We hebben tevens de potentiële gevaren van zowel een te grote economie als van een te grote staat uiteengezet en met gerichte uitspraken en concrete voorstellen een blauwdruk gecreëerd voor de toekomst. Ook hebben we richting het CDA enkele kritieken, oproepen en bevestigingen uitgesproken.

Het is de hoop van de stellers van dit document dat de analyse en suggesties bijdragen aan meer bewustwording rondom de sluimerende crisis van gemeenschappen. Het is daarbij een geruststelling dat deze crisis niet opgelost kan worden in Den Haag alleen. De revitalisering van gemeenschappen slaagt of mislukt bij de gratie van de maatschappelijke betrokkenheid van burgers. Geen wet die daar iets aan kan veranderen.